W ostatnich latach bardzo modny stał się zdrowy styl życia. Każdemu zależy na tym, żeby przeżyć swoje życie w jak najlepszej kondycji, zarówno fizycznej, jak i psychicznej. Właśnie dlatego ludzie zaczynają szukać jedzenia, o jak największej wartości żywieniowej oraz właściwościach korzystnych dla zdrowia. Przykładem takich pokarmów jest właśnie żywność funkcjonalna.
Co to jest żywność funkcjonalna?
Przede wszystkim jest to żywność pochodzenia naturalnego. Można ją wzbogacać albo modyfikować. Dostarcza ona niezbędnych składników odżywczych oraz ma korzystny wpływ na zdrowie. Tego rodzaju jedzenie może zmniejszać ryzyko powstania niektórych chorób oraz poprawić stan zdrowia i samopoczucie psychiczne. Pisząc tutaj o chorobach mamy na myśli przede wszystkim choroby cywilizacyjne, takie jak na przykład cukrzyca typu 2. Żywność funkcjonalna musi być podobna do tej tradycyjnej i jednocześnie musi charakteryzować się działaniem korzystnym dla zdrowia. Nawet, gdy jest spożywana w niewielkich ilościach. Żywność funkcjonalna nie może być w postaci tabletek, czy suplementów diety. W tej żywności nośnikami substancji bioaktywnych są takie produkty, jak: nabiał, zboża oraz soki owocowe. Żywność funkcjonalna przywędrowała do nas ze Wschodu. Ta panuje filozofia, że granice między lekami a pożywieniem się zacierają. Badania nad tego rodzaju żywnością po raz pierwszy przeprowadzono w Japonii w połowie lat 80-tych XX wieku. Japończycy uznali, że żywność funkcjonalna posiada przydatność zdrowotną. Natomiast w Europie żywność funkcjonalna pojawiła się dopiero w 1996 roku. Było to związane z rozpoczęciem programu badawczego finansowanego przez Komisję Europejską pod nazwą Functional Food Science in Europe (FUFOSE). Zadaniem tego badania było stworzenie podstaw naukowych dla żywności funkcjonalnej. W rezultacie badacze doszli do wniosku, że żywność funkcjonalna, to taka, która poza wartościami odżywczymi na również wpływ na chociaż jedną albo więcej funkcji organizmu. Działanie żywności funkcjonalnej musi zostać potwierdzone przez badania kliniczne na ochotnikach. Badania takie muszą być wykonywane przez niezależne ośrodki badawcze.
Czym jest żywność projektowana?
Żywność funkcjonalna czasami jest projektowana do określonych potrzeb organizmu. Można ją tworzyć, wykorzystując do tego specjalne hodowle lub uprawy prowadzone w zgodzie z dokładnie określonymi regułami. Drugim sposobem uzyskania żywności projektowanej jest specjalny dobór odmiany lub wykorzystanie modyfikacji biotechnologicznych. Dzięki temu uzyskuje się żywność, która ma w sobie jak największe ilości składników prozdrowotnych. Nie ma w niej, albo są w minimalnych ilościach, składniki o działaniu niekorzystnym dla zdrowia.
Jakie modyfikacje są możliwe przy żywności funkcjonalnej?
Można między innymi: wzbogacić ją o wybrane substancje, które mają korzystny wpływ na zdrowie, odpowiednio połączyć ze sobą surowce składowe, zwiększyć dostępność i przyswajalność składników odżywczych (można to zrobić na przykład przez wykreślenie składników, które nie mają wartości odżywczych i dodaniu do nich substancji o działaniu pożądanym), obniżenie ilości składników niekorzystnych lub zmienienie ich na jakieś inne, bardziej pożądane.
Jakie substancje najczęściej znajdują się w żywności funkcjonalnej?
Można tutaj wymienić następujące substancje: błonnik pokarmowy, oligosacharydy, wielonienasycone kwasy tłuszczowe z rodziny n-3, bakterie probiotyczne, witaminy o działaniu antyoksydacyjnym, lecytynę, cholinę, fitozwiązki (flawonoidy, karotenoidy, fitosterole) oraz białka.
Jak dzieli się żywność funkcjonalną?
Występują dwa najczęstsze podziały: ze względu na jej przeznaczenie oraz z uwagi na jej skład. Gdy weźmie się pod uwagę przeznaczenie, to żywność funkcjonalną dzieli się na przykład na obniżającą ryzyko wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego, nowotworów, osteoporozy, dla niemowląt, dla kobiet w ciąży oraz dla sportowców i dla osób starszych. Natomiast ze względu na jej skład wyróżniamy na przykład żywność bogatobłonnikową lub ubogoenergetyczną.
